'Uit de aarde worden we geboren en in de aarde zullen we sterven', zegt Lío Spinnewijn. Hen studeert dit jaar af met de performance How to propagate a gardener? op het Eiland van Brienenoord in Rotterdam. In dit werk onderzoekt Spinnewijn het archetype van de tuiner, met als doel een alternatieve toekomst te verbeelden, waar de kloof tussen natuur en cultuur kleiner wordt, en waar mens en tuin in elkaar overlopen.
Spinnewijn begon tijdens de coronacrisis met tuinieren op Van Brienenoord en merkte het positieve effect ervan op diens mentale gezondheid. Het boek Tuinieren voor de geest van psychiater Sue Stuart-Smith vormde een startpunt om zich hier meer in te verdiepen. 'De tuin en ik, ik en de tuin', zegt Spinnewijn een aantal keer in ons gesprek. 'De mens kan niet bestaan zonder natuur en de natuur heeft ons ook nodig. Spinnewijn presenteert de tuin als levensbron. Om daarmee in contact te blijven is het nodig om erin te werken. Voor Spinnewijn dient het 'stekken' als een rite de passage. Temidden van een hete geasfalteerde stad is het Eiland van Brienenoord de plek waar dit ritueel zich voltrekt. Spinnewijn werkte samen met muzikanten en circusartiesten van Codarts en creëerde zo onder andere een soundscape waarin de auto's die over de Brienenoordbrug razen een pulserende hartslag vormen, en waarin hoge tonen klinken die voortvloeien uit het planten van een tulpenbol. Poëzie, muziek en acrobatiek smelten samen tot één geheel. Door de tuiner te belichamen, verkent Spinnewijn belangrijke vragen. Want hoe kan de mens te midden van de klimaatcrisis in harmonie leven met de natuur? 'I tried to become a moss', zegt Spinnewijn in diens performance. De eigenaar van de grond graaft tijdens de performance een kuil en stelt: 'Graven waar je staat, is het enige nuttige op aarde. Daarmee adresseert Spinnewijn ook het gemis aan wat hen a sense of belonging noemt, doordat mensen zich tegenwoordig minder snel wortelen op een plek. Spinnewijn biedt hoop: niet de dode mens wordt vruchtbare grond, maar de levende tuinder die zich weet te verbinden met de aarde.
- Annemieke Dannenberg is schrijver en geestelijk verzorger